The Exorcist (1973)

The Exorcist và giới hạn của sự cực đoan

Ra mắt vào năm 1973, The Exorcist (tạm dịch Quỷ ám) là một trong những bộ phim “ăn khách” nhất thời điểm bấy giờ. Với doanh thu hơn 441 triệu USD trên toàn thế giới và là bộ phim kinh dị đầu tiên được đề cử cho giải Phim hay nhất tại lễ trao giải Oscar, The Exorcist thành công vượt bậc về yếu tố thương mại lẫn chất lượng nghệ thuật.

“Cha đẻ” của The Exorcist, biên kịch William Peter Blatty viết kịch bản phim dựa trên cuốn tiểu thuyết cùng tên, xuất bản vào năm 1971. Tiểu thuyết là câu chuyện trừ tà có thật của một cậu bé mang biệt danh "Ronald Doe" ở Maryland, Mỹ vào năm 1949. Sau khi trừ tà, cậu bé trở lại cuộc sống bình thường.

Trên phim, The Exorcist kể về sự thay đổi bên trong cô bé 12 tuổi Regan MacNeil (Linda Blair đóng) sau khi cô chơi Ouija board (cầu cơ). Mẹ của cô bé - Chris McNeil (diễn viên Ellen Burstyn thủ vai) tìm mọi cách cứu lại con gái. Hành trình “đuổi tà” khỏi Regan MacNeil được sự giúp sức của 2 vị mục sư.

Trong buổi ra mắt vào ngày 26/12/1973, nhiều khán giả đã nôn ói ngay tại ghế ngồi và hành lang rạp phim vì không chịu được sự ghê rợn từ The Exorcist. Từ hình ảnh, diễn xuất, câu chuyện, nhạc phim đều nhuốm màu ma quái có sức “hù doạ” lớn với người xem. Để có được thước phim đáng sợ như vậy, đạo diễn William Friedkin đã sử dụng nhiều biện pháp cực đoan mà về sau, khi kết thúc phim, nhiều diễn viên khẳng định sẽ không bao giờ hợp tác.

William Friedkin sử dụng súng trên phim trường, ở những phân đoạn ông cần diễn viên thể hiện sự giật mình thực sự, ông nổ súng từ phía sau họ và hét lớn. Nam diễn viên Jason Miller từng cãi nhau với William Friedkin về cách hù dọa nguy hiểm của ông: "Đừng bao giờ làm điều đó nữa. Tôi là một diễn viên, tôi không cần tất cả những chất kích thích nhân tạo này".

Một tình huống khác, vì muốn nhìn thấy hơi thở ra khói đầy sợ sệt của các diễn viên, Friedkin đã lắp trong phòng ngủ của Regan 4 máy điều hòa lớn, duy trì nhiệt độ từ -30 hoặc -40 độ. Không khí trên phim trường trở nên lạnh lẽo, cơ thể diễn viên tím tái đúng mục đích của đạo diễn. Cách làm việc của Friedkin bị phản ứng dữ dội vì ảnh hưởng trực tiếp tới sức khoẻ của Linda Blair, khi cô bé 12 tuổi chỉ mặc một bộ đồ ngủ mỏng. Nhưng, Friedkin không quan tâm.

Trong cảnh trừ tà cuối cùng trên phim, khán giả vỗ tay cho diễn xuất xuất thần của Cha William O'Malley vai Father Joseph Dyer. Nhưng điều ít ai biết, trên phim trường, vì diễn xuất không đạt yêu cầu, đạo diễn William Friedkin đã có hành động bạo lực với Cha William O'Malley.

Ông hỏi vị linh mục: “Anh có tin tôi không?”, ngay khi O'Malley nói "Có", Friedkin tát mạnh vào mặt linh mục và quát lớn. Cảnh Friedkin tát diễn viên sau này được cắt và đưa vào phim như một hình ảnh đẩy mạch phim lên cao trào khi O'Malley trừ tà và bị quỷ dữ trừng phạt.

Lời nguyền và 9 cái chết bí ẩn

The Exorcist bị đồn thổi, trở thành câu chuyện cửa miệng của bất cứ ai khi nhắc về phim kinh dị và lời nguyền đằng sau bởi những cái chết liên tiếp xảy đến. Về sau, khi nữ diễn viên Ellen Burstyn, vai người mẹ trên phim ra mắt cuốn tự truyện vào năm 2006, cô tiết lộ nhiều chi tiết rùng rợn về bộ phim ám ảnh nhất trong sự nghiệp. Ellen Burstyn nói đã có 9 cái chết liên quan đến The Exorcist.

Ngay cả trên phim trường, Ellen Burstyn khẳng định có những tình huống xảy ra mà không ai có thể đoán biết được bước tiếp theo sẽ là gì. “Tôi từng bị chấn thương cột sống sau cảnh quay trừ tà trong phim. Mặc dù đã được chuẩn bị đệm đỡ nhưng khi bị ném văng vào tường, tôi đau đớn thật sự”, Ellen Burstyn nói.

Hay một ngày nọ, phim trường The Exorcist bị thiêu rụi, nhưng căn phòng của Regan thì vãn còn nguyên. 

Nam diễn viên Jason Miller cũng từng chia sẻ, trên phim trường, nhiều hiệu ứng đèn nháy chớp, cảnh đồ vật rơi dù không được chuẩn bị lại diễn ra trùng khớp khi đạo diễn hô “quay”. Sự việc khiến chính đạo diễn và biên kịch cảm nhận được tín hiệu từ bóng tối và cho mời một linh mục tới trừ tà cho đoàn phim.

Tuy được củng cố niềm tin sau buổi trừ tà đó nhưng hầu hết các diễn viên đều cảm thấy sợ hãi khi xâu chuỗi nhiều sự kiện liên quan, đặc biệt về những cái chết. Ngày 30/05/1973, Jack MacGowran (đóng vai Burke Dennings) qua đời vì bệnh cúm ở tuổi 55. Thời điểm Jack MacGowran qua đời chỉ còn 1 tháng là phim phát hành. Trên phim vai Burke Dennings cũng chết yểu. Trước khi phim phát hành, Valsiliki Maliaros (đóng vai mẹ của Linh mục Karras) đã chết ở tuổi 90. Sau khi phim phát hành 3 năm, thám tử William F. Kinderman do Lee J. Cobb đóng đã qua đời ở tuổi 64 sau một cơn đau tim.

Ngoài ra, nhiều cái chết của người thân các diễn viên tham gia The Exorcist cũng được liệt kê vào danh sách để tăng phần kinh dị cho phim: Max von Sydow (đóng vai nhà khảo cổ và là linh mục Lankester Merrin) có một người anh trai đã qua đời ở Thụy Điển; một quay phim có vợ và con qua đời trong lúc “vượt cạn”; ông nội của Linda Blair qua đời trong lúc cháu gái tham gia The Exorcist; con trai của Mercedes McCambridge (người lồng tiếng cho vai quỷ dữ Pazuzu) đã giết vợ và hai con gái trước khi tự tử vì bị buộc tội gian lận vào tháng 11/1987…

Sự ghê rợn của The Exorcist trên màn ảnh là điều mà bất cứ người xem nào cũng có thể cảm nhận được, nhưng những câu chuyện rùng rợn đằng sau vẫn luôn hối thúc nhiều người tìm ra các giả thuyết thích hợp nhất.

Sự cố ngọn lửa đốt cháy phim trường của The Exorcist, chỉ chừa phòng ngủ của Regan được thêu dệt rằng vì đoàn phim dám đá động đến quỷ dữ nên bị trừng phạt. Thế nhưng, nguyên nhân đám cháy sau khi điều tra là vì một con chim bồ câu bay vào hộp điện tại phim trường gây chập mạch, dẫn đến đám cháy. Còn phòng ngủ của Regan vì quá lạnh nên đám cháy không thể tấn công trước khi được dập không lâu sau.

Về cái chết của các diễn viên và những sự trùng hợp khi người thân của họ qua đời trong thời điểm quay The Exorcist, đạo diễn William Friedkin tcho biết đó chỉ là sự trùng hợp, và rằng nhiều người lấy sự sợ hãi của bản thân rồi thêu dệt nên những “sự thật” hư ảo và tin đó là thật.

Với buổi trừ tà, ông khẳng định việc đó chỉ để củng cố niềm tin của mọi người chứ không có chuyện đoàn phim bị trừng phạt. Cũng như, việc nữ diễn viên Ellen Burstyn ra mắt tự truyện với thông tin tiết lộ những bí ẩn về The Exorcist chẳng qua chỉ là cách quảng bá tốt, khiến sách bán chạy hơn.